Sorunsal Hakkında

Türkiye ekonomisi 20. Yüzyılın son çeyreğinde hızlı bir dışa açılma süreci yaşamış ve uluslararası piyasalarla bütünleşmiştir. Bu bütünleşme hem mal ve hizmet hem de finans piyasasında gerçekleşmiş ve sancılı olmuştur. Türkiye ekonomisi 1994 ve 2001 gibi iki önemli kriz yanında pek çok daha küçük ölçekli kriz yaşamıştır. Yaşanan tüm krizlerin tetikleyicisinin dış ticaret dengesizliği olduğunu söylemek abartı olmaz.

Her zaman sesli olarak dile getirilmese bile bugün de iktisatçılar arasında ciddi bir kriz beklentisi oluşmuştur. Bu krizin yine dış ticaret dengesizliğinden kaynaklanacağı ve öncekilere göre çok daha şiddetli olacağı dile getirilmektedir. Bu beklenti haklı gerekçelere dayanmaktadır. Türkiye’de cari açık özellikle 2004 yılından itibaren rekordan rekora koşmaktadır. 2004–2007 yılları arasındaki ortalama cari açık 1984–2003 yılları arasındaki ortalama cari açığın 16 katından fazladır. Böylesine büyük bir hızla büyüyen cari açık doğal olarak ciddi kaygılar yaratmakta, bu açığın sürdürülebilirliği ve bir kriz riski yaratıp yaratmadığı sorgulanmaktadır.

Türkiye’deki cari açığın asıl belirleyicisinin dış ticaret dengesindeki bozulma olduğu bilinmektedir. Özellikle 2001 yılından itibaren hem ihracatta hem de ithalatta çok belirgin bir artış trendi gözlenmekle birlikte ithalattaki artış ihracattaki artışı büyük bir oranda aştığı için hem dış ticaret dengesinde hem de cari açıkta ciddi bir kötüleşme gözlenmiştir. Cari açığın finansmanında bugüne kadar dış borçlanma, portföy ve daha çok özelleştirme gelirleriyle desteklenen doğrudan yatırımlar kullanılmıştır. Türkiye küresel likidite bolluğu nedeniyle uzun süren şanslı bir dönemden geçmiş ve dış borç ve sermaye akışına dayalı yüksek bir büyüme oranı yakalamıştır. Bu büyüme oranları iyimserliği artırmış ve risk faktörünün küçümsenmesine neden olmuştur. Küresel para hareketleriyle beslenen iyimserliğin, bir ülkenin gelişimini bir süre için sürdürmesine yardımcı olması doğal iken, bu iyimserliğin azalması tam tersine bir gelişmeyi doğurabilecektir.

Bugün Amerika Birleşik Devletleri’nde başlayan, AB ülkelerine sıçrayan ve yavaş yavaş dünya ekonomisini etkilemeye başlayan kriz bu olumlu havanın sona erdiğini göstermektedir. İçte yükselen politik tansiyonun dıştaki olumsuz gelişmelerle birleşmesi Türkiye’nin çok riskli bir döneme girdiğinin habercisidir. Bugün Türkiye’nin toplam dış borcundaki kaygı verici artış küresel likiditedeki daralma nedeniyle hızla çevrilemez hale gelmektedir. Bu durum, önümüzdeki kısa ve orta vadede, Türkiye ekonomisinin de hızla küreselleşen krizden etkileneceğine işaret etmektedir.

Düzenlediğimiz atölye çalışmasının amacı Türkiye’nin içine girdiği bu riskli dönemde Türkiye ekonomisinin cari açık sorunsalını ortak bir platformda tartışarak bu dönemin en az kayıp ile geçirilmesi için neler yapılması ve uzun dönemde ekonominin daha sağlam bir yapıya kavuşturulması için dış ticaretin nasıl şekillenmesi gerektiğini ortaya koyacak yaklaşımları değerlendirmektir.

Atölye çalışmasının dili Türkçedir ve 3–4 Nisan 2009 tarihleri arasında İzmir Ekonomi Üniversitesi’nde yapılacaktır. Çalışmaya katılmak ya da izlemek için herhangi bir ücret ödenmesi söz konusu değildir.

PROGRAM
KÜRESELLEŞEN KRİZ ÇERÇEVESİNDE TÜRKİYE’NİN CARİ AÇIK SORUNSALI
3-4 Nisan 2009

3 Nisan 2009
Mütevelli Heyet Toplantı Salonu

10:00-10:30 Açılış konuşmaları

10:30-11:30 Prof. Dr. Erinç YELDAN
Cari Açığın Ardındaki Gerçekler

11:30-12:30 Prof. Dr. Korkut BORATAV
Cari Açık, Dış Ticaret ve Sanayi: 2000'li Yıllar

12:30-13:00 Sorular-Tartışma

13:00-14:00 Öğlen Yemeği

14:00-14:45 Prof. Dr. A. Suut DOĞRUEL ve Prof. Dr. Fatma DOĞRUEL
Türkiye’de Cari Açığın Belirleyicilerinin Tarihsel Olarak Ayrıştırılması

14:45-15:30 Doç. Dr. Ümit ÖZLALE
Türkiye'de Cari Açık Dinamikleri ve Enerji Fiyatları

15:30-16:15 Dr. Mesut SAYGILI ve Dr. Hülya SAYGILI
Yükselen Ekonomilerde İhracatın Yapısındaki Değişim: Türkiye Örneği

16:15-16:30 Ara

16:30-17:15 Yrd. Doç. Dr. Şakir GÖRMÜŞ
Türkiye’de Cari Açığın Sürdürebilirliğinin Erken Uyarı Sistemi İle Test Edilmesi

17:15-18:00 Doç. Dr. Sedat AYBAR
Dış Ticaret Açıkları ve Finansal Reform

 

4 Nisan 2009
Mütevelli Heyet Toplantı Salonu

10:00-10:45 Yrd. Doç. Dr. Bülent GÜLOĞLU, Yrd. Doç. Dr. M. Serdar İSPİR, Yrd. Doç. Dr. Dilek SEYMEN
Türkiye’de Cari Açıkların Sürdürülebilirliğini Etkileyen Temel Makro Ekonomik Göstergeler

10:45-11:30 Prof. Dr. Utku UTKULU ve Dr. Hakan KAHYAOĞLU
Uluslararası Finansal Kriz Ortamında Borçlanmanın Sürdürülebilirliği:
Türkiye Örneği

11:30-12:15 Dr. Mehmet MUCUK ve Doç. Dr. Zeynep KARAÇOR
İkiz Açıklar Hipotezi’nin Türkiye Ekonomisi Açısından Değerlendirilmesi

12:15-13:00 Öğlen Yemeği

13:00-13:45 Prof. Dr. Öner GÜNÇAVDI
Ekonomik Büyümenin Sürdürülebilirliği: Kaynaklar ve Kullanımlar

13:45-14:30 Doç. Dr. Ayla OĞUŞ ve Niloufer SOHRABJI
Türkiye'nin Dış Ticaret Açıkları ve Cari Açıkların Sürdürülebilirliği

14:30-14:45 Ara

14:45-15:30 Yrd. Doç. Dr. Alper DUMAN
Döviz Kurları Sermaye-Emek Oranlarını Etkiler mi? ISO 500 Firmaları Örneği

15:30-16:15 Doç. Dr. Turan SUBAŞAT
Türkiye Yeni Arjantin Olabilir mi?

Kapanış

Yararlı Bilgiler

YAKINDA BULUNAN OTELLER:

İzmir Princess Otel
http://www.izmirprincess.com.tr/

Balçova Termal Otel
http://www.balcovatermal.com/

Crowne Plaza İzmir
http://www.cpizmir.com/

Otel DEVAK
http://www.deu.net.tr/~devak/otel/devak.htm

İzmir Princess Otel ve Balçova Termal Otel İzmir Ekonomi Üniversitesine yürüme mesafesindedir. Crowne Plaza İzmir Üniversiteye yaklaşık 2 km uzaktadır. Otel DEVAK Dokuz Eylül Üniversitesinin otelidir. Önünden geçen 169 no’lu otobüs ile Üniversitemize doğrudan ulaşılabilmektedir.

ULAŞIM:

İzmir Ekonomi Üniversitesi Balçova semtinde teleferik mahallindedir. Konak meydanına uzaklığı yaklaşık 12 km’dir. Havaalanından Üniversiteye taksi ile ulaşım yaklaşık 30-35 YTL arasındadır. Havaalanından HAVAŞ servisleri ve belediye otobüsleri mevcuttur. HAVAŞ servisinin durağı Şehir Merkezinde bulunan Hilton Otelidir. Buradan 169 ya da 86 numaralı otobüslere binilerek Üniversitemizin tam önünde inilebilir. Bilgi verilmesi durumunda Üniversitemiz katılımcıları havaalanından karşılama hizmeti verecektir.
Şehirlerarası otobüs kullanılması durumunda otobüs firmasının Balçova-Narlıdere servisi Üniversitenin önünde yolcu bırakmaktadır.

Çalıştay Düzenleyicileri

Doç. Dr. Turan Subaşat
Tel: +90 232 488 8243
Faks: +90 232 279 2626
Turan.Subasat@ieu.edu.tr

Doç. Dr. İ. Hakan Yetkiner
Tel: +90 232 488 8248
Faks: +90 232 279 2626
Hakan.Yetkiner@ieu.edu.tr

Web Editörü: Burak Demiral
Burak.Demiral@std.ieu.edu.tr